Eerder bespraken we al het ontstaan van de neusriem. Maar wat is het doel?

Het doel van een neusriem is verbonden aan het vinden van de juiste pasvorm voor elk paard. De
keuze van een neusriem is nauw verbonden met de anatomie van het paard, aangezien de
anatomische aanleg van het paardenhoofd mede bepalend is voor de keuze van de neusriem.

Anatomie van het paard bepaalt het passen van een neusriem

Belangrijke delen van het paardenhoofd voor het correct passen van neusriemen zijn het neusbeen,
de kaak, de tong, de lagen en de kauwspieren. Het neusbeen en de neusrug van het paard, waarop
elke neusriem rust, worden delicater naar de neusgaten toe. Men moet goed opletten hoe men de
neusriem bevestigd om verwondingen te voorkomen aangezien het neusbeen slechts lichtjes door
een dunne huid is bedekt en gemakkelijk kan worden verwond.

De onderkaak bestaat uit twee gelijk gebouwde botdelen die afzonderlijk lopen om zich te verenigen
nabij de top, waar de snijtanden zich bevinden. Tussen de snijtanden en de kiezen bevindt zich een
tandeloos gedeelte van het tandvlees in de mond dat de lagen wordt genoemd en de plaats is waar
het bit rust. De onderkaak is niet zo sterk dat hij zeer sterke druk kan verdragen en hij kan zelfs
breken wanneer een bepaalde hoeveelheid druk van bitten met een sterke hefboomwerking op een
open kaak wordt uitgeoefend. De tong van het paard is grotendeels een spier en vult de mond tussen
de tanden. Het fungeert als een kussen voor het bit, waarvoor van nature ruimte in de mond
aanwezig is. Dus elke bit actie veroorzaakt enige druk op de tong en de lagen.

De grootste spieren van het paardenhoofd zijn de wangspieren, die deel uitmaken van het
kauwspierstelsel. Ze openen en sluiten de kaak en zijn ook verantwoordelijk voor het kruisen van de
kaken. Het paard begint te kauwen als de kaak ontspannen en soepel is. Wanneer de kauwspieren,
om welke reden dan ook, worden geblokkeerd, worden de hals en de rug van het paard gefixeerd en
worden automatisch ook de achterbenen aangetast. Soms kan de verrekking van de kauwspieren tot
gevolg hebben dat het paard hoorbaar met zijn tanden knarst.

In tegenstelling tot botten en spieren blijven zenuwen voor ons onzichtbaar. Het is echter interessant
te weten dat er twee neurale strengen lopen in gebieden waar we de neusriem omdoen bij een
paard. Eén grote neurale streng eindigt waar de Engelse neusriem wordt geplaatst, een andere in de
kin groef waar de lage neusriem wordt vastgemaakt. Wat betekent dit voor de afstelling hiervan? Te
strak aangetrokken is de kans groot dat de zenuw wordt samengedrukt, waardoor het paard
zenuwpijn krijgt.

In het algemeen moet men op het volgende letten:

Alle neusriemen moeten zo worden vastgemaakt dat ze niet op de neusgaten of het jukbeen
drukken; de ademhaling mag op geen enkele manier worden belemmerd.
Elke neusriem moet zo zijn aangepast dat je 2 vingers onder de neusriem door kan laten gaan. Het
paard moet nog steeds zijn mond kunnen openen, de kaak ontspannen en kauwen, anders zal het
niet op het bit komen, behalve wanneer kracht wordt gebruikt.

Neusriemen moeten niet alleen worden gekozen op grond van het doel, maar ook op grond van de
individuele anatomie van het hoofd van het paard en moeten correct worden aangebracht.
De keuze van de neusriem: lukraak, mode of doelbewust?

Overal vind je in boeken algemene informatie over het gebruik van de neusriem maar mijn ervaring
leert me dat veel ruiters geen idee hebben waarom hun paard een neusriem draagt, laat staan

waarom ze voor een bepaald type neusriem hebben gekozen. De meeste trens hoofdstellen die men
ziet, hebben een gecombineerde neusriem of een aansnoerneusriem.

Kunnen we zonder neusriem rijden? Om een goed antwoord te kunnen geven moeten we kijken naar
de verschillende doeleinden die het gebruik van een neusriem heeft, maar we moeten ook
onderscheid maken tussen jonge paarden die leren het bit te nemen en oudere, meer gevorderde
paarden. Rekening houdend met het algemene principe dat het paard in een licht, maar constant
contact met de handen van de ruiter moet staan, moeten de kauwspieren ontspannen zijn om het
paard in staat te stellen het bit te nemen en te proeven door te kauwen. Het is zeker dat de spieren
zich niet ontspannen wanneer de mond open is, om welke reden dan ook.

De mond sluiten?

De misvatting is dat een neusriem er is om de mond van een paard dicht te houden. Dit is niet
helemaal fout, maar er komt meer bij kijken.

Bij de training van een jong paard speelt de neusriem een belangrijke rol om het paard te tonen hoe
het op de juiste manier met de druk van het bit moet omgaan. Bij een jong paard is het een
natuurlijke reactie dat het de mond opent of de kaak te veel kruist wanneer het voor de eerste keer
druk op de tong of lagen voelt. Het jonge paard probeert aan het eerste contact te ontsnappen en
zet de kauwspieren schrap die zich eigenlijk zouden moeten ontspannen. Door de mond op een
aanvaardbare manier te sluiten zal het jonge paard gemakkelijker leren het bit aan te nemen, wat
alleen mogelijk is als de neusriem niet te strak is. Bij het rijden met een eenvoudig gebroken trens
worden de teugelhulpen naar de lagen en de tong getransporteerd. Het paard dat zich aan het bit
tracht te onttrekken, krijgt door de neusriem enige druk op de neus en geeft zich gewonnen, idealiter
door het hoofd te laten zakken. Dit betekent dat de neusriem, afhankelijk van het type, wat druk van
het bit overneemt. De algemene regel is: hoe lager een neusriem is geplaatst, hoe meer druk wordt
overgenomen. Terwijl de neusriem slechts enige druk geeft op de gevoelige neus van het paard,
ondersteunt de kinriem de onderkaak. Een correct aangebrachte neusriem helpt niet alleen om het
jonge paard de juiste acceptatie van het bit te laten zien, maar voorkomt ook dat het onaangename
reacties als de mond openen, het kruisen van de kaken of zelfs het leggen van de tong over het bit
teweegbrengt, wat ook kan gebeuren hoe goed de handen van de ruiter ook zijn.

Het bit recht en stil in de mond

Om precieze en zachte signalen met het bit te kunnen geven, moet de neusriem op de juiste manier
worden aangebracht. Een bustrens, D-trens of een kneveltrens voldoen redelijk aan deze eis alleen al
door hun constructie, maar ook sommige neusriemen kunnen helpen het bit recht en rustig te
houden. Voornamelijk de gecombineerde neusriem met zijn sperriem die voor het bit sluit, maar ook
een correct aangepaste lage neusriem helpt het bit stil en recht te houden. Dit effect treedt niet op
bij andere neusriemen, zoals de Mexicaanse of de Engelse neusriem.
Tenslotte kan een neusriem ook tot doel hebben het uiterlijk van het hoofd van een paard te
beïnvloeden. Tegenwoordig zijn neusriemen met lakleer heel populair bij vooral de dressuurruiters.
Een neusriem kan een slecht geproportioneerd hoofd op een sympathieke manier beïnvloeden.

Volgende keer meer uitleg over de verschillende soorten bitten en de werking.